Skarżący musi wskazać, czy zaskarża dokładnie zidentyfikowane orzeczenie sądu II instancji w całości czy tylko w określonej części. Niedochowanie tego wymogu powoduje odrzucenie skargi bez wzywania do jej poprawienia i uzupełnienia.

Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw (art. 398.13 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Związanie to oznacza przede wszystkim zakaz wykroczenia poza zakres zaskarżenia wskazany przez wnoszącego skargę. W zakresie nieobjętym skargą prawomocne orzeczenie sądu II instancji nie podlega kontroli Sądu Najwyższego, nawet jeśli jest obarczone poważnymi uchybieniami o charakterze procesowym powodującym nieważność postępowania.

Związanie Sądu Najwyższego granicami podstaw kasacyjnych oznacza powinność merytorycznego rozpoznania jedynie tych zarzutów materialnoprawnych i procesowych, które zostały wytknięte przez skarżącego i są dopuszczalne w świetle art. 398.3 § 1 i 2 KPC. Oznacza to także niedopuszczalność uwzględnienia z urzędu innych uchybień materialnoprawnych i procesowych bez względu na ich ciężar i znaczenie dla wyniku rozpoznania skargi.

Jednym z wymogów konstrukcyjnych skargi kasacyjnej jest sformułowanie wniosku kasacyjnego dotyczącego preferowanego przez skarżącego sposobu rozstrzygnięcia skargi. Skarżący może złożyć:

  • wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części i przekazanie sprawy sądowi II instancji w tym zakresie do ponownego rozpoznania;
  • wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości lub części i orzeczenie co do istoty sprawy przez Sąd Najwyższy;
  • wnioski alternatywne;
  • wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części i odrzucenie pozwu lub umorzenie postępowania.

Sąd Najwyższy jest związany wnioskiem skarżącego o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części i orzeczenie w tym zakresie co do istoty sprawy. Bez takiego wniosku nie może zmienić zaskarżonego wyroku, nawet jeśli zachodzą ku temu przesłanki. Nawet jednak w razie złożenia takiego wniosku Sąd Najwyższy może uchylić orzeczenie i przekazać sprawę sądowi II instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy może rozpoznać skargę kasacyjną jedynie w odniesieniu do strony, która ją wnosi. Czasem zdarza się, że po stronie powodowej lub pozwanej występuje kilka podmiotów. W takim wypadku skarga wniesiona tylko przez jednego ze współuczestników zasadniczo powoduje, że prawomocne orzeczenie sądu II instancji nie podlega kontroli kasacyjnej w odniesieniu do pozostałych osób uczestniczących w postępowaniu przed sądem II instancji, które nie wniosły skargi.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której skargę kasacyjną wnosi współuczestnik jednolity. W takim wypadku zastosowanie znajduje ogólna reguła wynikająca z art. 73 § 2 KPC, która stanowi, że czynności procesowe współuczestników jednolitych działających są skuteczne wobec tych niedziałających.

Wyjątek od zasady rozpoznania i rozstrzygnięcia skargi wyłącznie w granicach jej podstaw dotyczy naruszenia przepisów postępowania, które powodują jego nieważność. Niezależnie od tego czy skarżący przytoczy zarzut nieważności postępowania Sąd Najwyższy powinien z urzędu zbadać postępowanie przed sądem II instancji. W przypadku stwierdzenia nieważności postępowania powinien uchylić zaskarżone orzeczenie i wydać właściwą decyzję procesową w zależności od rodzaju przyczyny, która spowodowała nieważność postępowania.

Skarżący, który powołuje się na uchybienie przepisom postępowania powodujące nieważność nie musi wykazywać, czy i jaki wpływ wywarło ono na wynik sprawy.

Sąd Najwyższy może przeprowadzić dowód weryfikujący tezę o możliwej nieważności postępowania przed sądem II instancji branej przez Sąd Najwyższy pod uwagę z urzędu. Dowód ten nie dotyczy bowiem stanu faktycznego będącego podstawą zaskarżonego orzeczenia, ale okoliczności dotyczącej prawidłowości postępowania przed sądem II instancji.

Z urzędu Sąd Najwyższy bada nieważność postępowania tylko przed sądem II instancji. Można jednak dokonać oceny ewentualnej nieważności postępowania przed sądem I instancji, jeśli w ramach drugiej podstawy kasacyjnej skarżący zarzuci naruszenie przez sąd II instancji art. 378 § 1 KPC przez nierozpoznanie sformułowanego w apelacji zarzutu nieważności postępowania przed sądem I instancji lub naruszenie art. 378 § 1 w zw. z art. 386 § 1 przez nie wzięcie pod uwagę przez sąd II instancji z urzędu nieważności postępowania przed sądem I instancji.

Sąd Najwyższy wiążą ustalenia stanowiące podstawę faktyczną orzeczenia sądu II instancji. W związku z tym nie może on dokonywać kontroli prawidłowości oceny dowodów przeprowadzonej przez sąd II instancji ani też poczynionych w jej wyniku ustaleń. W skardze nie można zatem powołać nowych faktów i dowodów. Ponadto niedopuszczalne są zarzuty, które dotyczą oceny dowodów i ustaleń faktycznych (art. 398.3 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego).

Po upływie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej skarżący może tylko zmienić lub uzupełnić nowe uzasadnienie skonkretyzowanej w skardze podstawy kasacyjnej naruszenia prawa materialnego lub procesowego. Zmienić można wyłącznie argumentację prawną służącą umotywowaniu stanowiska skarżącego. Po upływie terminu do wniesienia skargi nie można jej uzupełnić przez przytoczenie nowych zarzutów w ramach podstaw zawartych w skardze lub przez przytoczenie nowych dodatkowych przepisów konstruujących poszczególną podstawę.