Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeśli:

  • w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne;
  • istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych, które budzą poważne wątpliwości lub wywołują rozbieżności w orzecznictwie sądów;
  • zachodzi nieważność postępowania lub
  • skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.

O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym w składzie 1 sędziego zawodowego (art. 398.9 § 2 i art. 398.10 Kodeksu postępowania cywilnego).

Istotne zagadnienie prawne

Przesłanka ta tłumaczy sens przymusu adwokacko-radcowskiego przy sporządzeniu i wniesieniu skargi kasacyjnej. Odwołanie się do tej przesłanki wymaga sformułowania zagadnienia jako zagadnienia prawnego (odnoszącego się do konkretnych przepisów prawa materialnego lub przepisów postępowania) oraz wskazania, że jest ono istotne.

Istotność zagadnienia prawnego konkretyzuje się tym, że w danej sprawie występuje zagadnienie prawne, które ma znaczenie dla rozwoju prawa lub precedensowe znaczenie dla rozstrzygnięcia podobnych innych spraw. Natomiast w sprawie nie występuje istotne zagadnienie prawne, jeśli wskazana przez stronę wykładnia przepisu jest powszechnie przyjęta w orzecznictwie oraz literaturze oraz została uwzględniona przez sądy obu instancji.

Potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów

Aby wykazać istnienie rozbieżności w orzecznictwie sądów nie można powoływać się na odmienność wyrokowania czy interpretowania prawa przez sądy w toku I i II instancji. Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, gdy nie wyjaśniono i nie wykazano jakie wątpliwości interpretacyjne pojawiają się w związku z wykładnią przepisów.

Nieważność postępowania

Nieważność postępowania Sąd Najwyższy bierze pod uwagę z urzędu w granicach zaskarżenia. Nieważność postępowania zachodzi jeśli:

1) droga sądowa była niedopuszczalna,

2) strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,

3) o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,

4) skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,

5) strona została pozbawiona możności obrony swych praw,

6) sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu,

7) zachodzi brak jurysdykcji krajowej,

8) sprawę rozpoznano z naruszeniem immunitetu sądowego.

Oczywista zasadność skargi

Przy próbie zdefiniowania pojęcia „oczywista zasadność” Sąd Najwyższy posłużył się odniesieniem do pojęcia „oczywistego naruszenia prawa”. Wyjaśnił on, że oczywiste naruszenie prawa ma miejsce wtedy, gdy popełniony przez sąd II instancji błąd w wykładni lub zastosowaniu prawa jest wyraźnie widoczny bez analizy wchodzących w grę przepisów. Oczywista zasadność skargi kasacyjnej powinna zatem wynikać z widocznego naruszenia przepisów prawa. Strona skarżąca powinna w uzasadnieniu wniosku zawrzeć wywód prawny wskazujący w czym wyraża się ta „oczywistość” oraz przedstawić argumenty na poparcie tego twierdzenia.