Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie 3 sędziów zawodowych. W pozostałych wypadkach orzeka w składzie 1 sędziego zawodowego (art. 398.10 Kodeksu postępowania cywilnego).

W składzie 3 sędziów zawodowych Sąd Najwyższy rozpoznaje również zażalenie na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 394.1 § 1 i 3 Kodeksu postępowania cywilnego).

Do pozostałych wypadków, o których mowa należy np. postanowienie o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 398.9 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).

Zasadniczo Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym. Powinien jednak rozpoznać ją na rozprawie, gdy w sprawie występują istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w tym przedmiocie wniosek. Ponadto Sąd Najwyższy może rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeśli przemawiają za tym inne względy (art. 398.11 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).

Termin rozprawy wyznacza Prezes Sądu Najwyższego (przewodniczący wydziału) w formie zarządzenie, w którym wskazuje:

  • skład orzekający,
  • dzień i godzinę rozprawy;
  • salę rozpraw (posiedzeń),
  • strony i inne osoby, które należy wezwać lub zawiadomić o terminie rozprawy (posiedzenia),
  • inne czynności konieczne do przygotowania rozprawy (posiedzenia).

Zasadniczo rozprawą kieruje przewodniczący. Jeśli natomiast w składzie orzekającym uczestniczy Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, to przewodniczenie należy do niego albo do przewodniczącego wydziału. Po prawej stronie przed stołem sędziowskim miejsce zajmują prokurator, powód i wnioskodawca. Natomiast pozwany i inny uczestnik postępowania – po lewej stronie sądu.

Po otwarciu rozprawy i sprawdzeniu obecności sędzia sprawozdawca przedstawia zwięźle stan sprawy ze szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków kasacyjnych (art. 398.11 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego). Następnie przewodniczący udziela głosu osobom uprawnionym do udziału w sprawie. Przewodniczący ustala kolejność jednak przyjmuje się, że pierwsze głos powinna zabrać strona, która wniosła skargę kasacyjną, a potem dopiero strona przeciwna. Każda osoba może przemówić tylko raz. Przewodniczący może udzielić głosu ponownie, jeśli sprawa jest szczególnie zawiła.

Z ważnej przyczyny rozprawę można odwołać, odroczyć lub przerwać. Odroczenie lub przerwanie wiąże się z koniecznością ogłoszenia następnego terminu, chyba że ze względu na przyczynę odroczenia lub przerwania niezwłoczne wyznaczenie następnego terminu nie jest możliwe. Przewodniczący zamyka rozprawę, gdy dokonano wszystkich niezbędnych czynności po czym zarządza naradę. Należy podkreślić, że zamkniętą rozprawę można otworzyć na nowo. Orzeczenie, które podlega ogłoszeniu sporządza się i ogłasza bezpośrednio po zamknięciu rozprawy i nardzie, chyba że odroczono ogłoszenie. Na rozprawach sporządzany jest protokół, który podpisują przewodniczący i protokolant.

Udzielając głosu stronom przewodniczący może ograniczyć czas wystąpienia stosownie do wagi i zawiłości sprawy (art. 398.11 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego).

Jeśli w sprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony przez niego prokurator przewodniczący udziela mu głosu dopiero po wysłuchaniu stron (art. 398.11 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego).