Kodeks postępowania cywilnego oparty jest na systemie kasacyjnym z elementem rewizyjnym. Przejawem tego elementu jest przepis art. 398.16. Na jego podstawie Sąd Najwyższy może bowiem orzec co do istoty sprawy, czyli wydać wyrok zmieniający zaskarżone orzeczenie (wyrok reformatoryjny).
Takie uregulowanie pozwala skrócić postępowanie oraz obniżyć jego koszty. Sąd Najwyższy wydając wyrok reformatoryjny stosuje przepisy o wyrokowaniu przez sąd II instancji. Oznacza to, że nie uchyla on wyroku, ale zmienia go i orzeka co do istoty sprawy.
Sąd Najwyższy może na wniosek skarżącego wydać wyrok reformatoryjny, jeśli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona.
Wydanie wyroku reformatoryjnego uniemożliwia złożenie wniosku restytucyjnego. Nie można go także wydać, gdy skargę kasacyjną oparto na podstawie naruszenia przepisów postępowania i gdy zgłoszono zarzuty istotnego naruszenia przepisów dotyczących prowadzenia postępowania dowodowego oraz oceny zebranego w sprawie materiału.
Przy ocenie zasadności skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy jest związany stanem faktycznym, który stanowi podstawę zaskarżonego wyroku. Stanem faktycznym stanowiącym podstawę wydania zaskarżonego orzeczenia jest podstawa faktyczna rozstrzygnięcia wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Stan ten wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku oraz z wyroku sądu I instancji w zakresie, w jakim uzasadnienie nawiązuje do tego wyroku. Skarżący nie może powoływać się na zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów.
Zasadniczo Sąd Najwyższy uwzględniając skargę kasacyjną uchyla zaskarżone orzeczenia i przekazuje sprawę sądowi właściwemu (lub równorzędnemu) do ponownego rozpoznania. Tylko w przypadku naruszenia prawa materialnego Sąd Najwyższy może orzec co do istoty sprawy.
Sąd Najwyższy może wydać wyrok częściowo reformatoryjny (co do istoty sprawy), a w pozostałej części uchylić zaskarżony wyrok i przekazać w tym zakresie sprawę do ponownego rozpoznania.
Odpowiednie stosowanie przepisu art. 415 Kodeksu postępowania cywilnego pozwala Sądowi Najwyższemu na przywrócenie stanu poprzedniego na wniosek strony.